بررسی ارزیابی سطح چابکی سازمان با رویکرد کارت امتیازی متوازن (مطالعه موردی شرکت آب و فاضلاب است

ارزیابی سطح چابکی سازمان با رویکرد کارت امتیازی متوازن (مطالعه موردی شرکت آب و فاضلاب استان گیلان)

امروزه سازمان‌ها بیش از هر زمان دیگری با محیط متغیر و غیرقابل پیش‌بینی مواجه هستند، به‌گونه‌ای که نیاز دارند برای حفظ جایگاه خود و بقا، با این تحولات سریع همراه شوند. برای این منظور، راهکارهای مختلفی توسط محققین حوزه مدیریت پیشنهاد شده که یکی از آنها ایجاد سازمان چابک است.
هدف از این پژوهش، ارزیابی سطح چابکی یک سازمان دولتی با رویکرد کارت امتیازی متوازن، و ارائه پیشنهاداتی جهت بهبود سطح چابکی این سازمان است. با مرور ادبیات موضوع و مطالعات صورت گرفته در این زمینه، مدل‌ها و ابزارهای لازم برای هدف پژوهش فعلی انتخاب و معرفی شدند و همچنین چارچوب نظری تحقیق طراحی شد. بر مبنای این چارچوب پرسشنامه‌ای طراحی و پس از تأیید روایی و پایایی، در بین کارکنان سازمان توزیع گردید. جامعه آماری تحقیق، کارکنان سازمان آب و فاضلاب استان گیلان بوده و جامعه نمونه براساس موازین آماری از بین آنها انتخاب گردیده است.
متدولوژی این پژوهش بر مبنای روش‌های آماری و با استفاده از آزمون‌های میانگین جامعه و همبستگی می‌باشد. داده‌های حاصل از پرسشنامه‌های جمع آوری شده توسط نرم افزار  SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه‌ها نشان می‌دهد که سازمان از نظر چابکی در وضعیت متوسطی قرار دارد. از آنجایی که چابکی سازمان در بعد فرایندهای داخلی متوسط، و در بعد رشد و یادگیری نسبتاً بالاست؛ و با توجه به وجود همبستگی مثبت بین چابکی فرایندهای داخلی و چابکی سازمان، می‌توان نتیجه گرفت با اصلاح و چابک‌سازی فرایندهای داخلی و معیارهای مرتبط با آن، چابکی سازمان بهبود خواهد یافت.
کلمات کلیدی: ارزیابی چابکی، کارت امتیازی متوازن، سازمان دولتی، تحلیل آماری.
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات موضوع    1
1-1 مقدمه    2
1-2 هدف از پایان‌نامه    3
1-3 توضیح موضوع پایان‌نامه    3
1-4 اهمیت، انگیزه و علت انتخاب موضوع    4
1-5 مرور کلی بر ادبیات موضوع    5
1-6 جنبه‌های جدید بودن موضوع    9
1-7 کاربردها و کاربران موضوع پایان‌نامه    9
1-8 جمع‌بندی    10
فصل دوم: مرور ادبیات موضوع    11
2-1 مقدمه    12
2-2 بررسی تاریخچه و مفهوم چابکی    13
2-3 مدل‌های دستیابی به چابکی    15
2-3-1 مدل اجرای چابکی از نظر شریفی و ژانگ    16
2-4 ارزیابی سطح چابکی    18
2-4-1 کارت امتیازی متوازن    19
2-4-2 چابکی در سازمان‌های دولتی    25
2-4-3 چابکی در صنعت آب .و فاضلاب    27
2-5 پژوهش‌های داخلی در حوزه چابکی    28
2-6 جمع بندی    38
فصل سوم: روش تحقیق    39
3-1- مقدمه    40
3-2- چارچوب مفهومی تحقیق    41
3-3- روش تحقیق    43
3-4- قلمرو تحقیق (زمانی – مکانی)    44
3-5- روش جمع آوری اطلاعات    44
3-5-1- مطالعات کتابخانه‌ای    44
3-5-2- پرسشنامه    45
3-6- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری    46
3-6-1- روایی    46
3-6-2- پایایی    47
3-7- جامعه و نمونه آماری    48
3-7-1- جامعه آماری    48
3-7-2- نمونه آماری    49
3-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها    50
3-8-1- آزمون میانگین یک جامعه    50
3-8-2- تحلیل همبستگی    51
3-8-3- آزمون نرمال بودن داده‌ها    53
3-9- جمع بندی    53
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها    54
4-1- مقدمه    55
4-2- توصیف داده‌ها    56
4-2-1- جنسیت    56
4-2-2- سن    57
4-2-3- سابقه کاری    58
4-2-4- میزان تحصیلات    59
4-2-5- میزان آشنایی با مبحث چابکی سازمانی    60
4-3- آزمون فرضیه‌ها    61
4-3-1- آزمون فرضیه اول تحقیق    61
4-3-2- آزمون فرضیه دوم تحقیق    64
4-3-3- آزمون فرضیه سوم تحقیق    66
4-3-4- آزمون فرضیه چهارم تحقیق    68
4-3-5- آزمون فرضیه پنجم تحقیق    69
4-3-6- آزمون فرضیه ششم تحقیق    71
4-4- محاسبه میزان چابکی سازمان    72
4-5- جمع بندی    74
فصل پنجم: نتیجهگیری    75
5-1- مقدمه    76
5-2- یادآوری خطوط اصلی روش علمی    77
5-3- دستاوردها و نتایج تحقیق    78
5-4- پیشنهادات    79
5-4-1- پیشنهادات مربوط به تحقیق فعلی    79
5-4-2- پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی    81
فهرست مراجع    82
پیوست الف    90
واژه‌نامه فارسی به انگلیسی    96
واژه‌نامه انگلیسی به فارسی    97
فهرست جدول‌ها:
جدول 2-1- تعاریف ارائه شده در زمینه چابکی    34
جدول 2-2- رویکردهای مفهومی ارزیابی و بهبود سطح چابکی سازمانی    35
جدول 2-3- خلاصه‌ای از تحقیقات داخلی بررسی شده در حوزه چابکی    37
جدول 3-1- تفکیک پرسشنامه پژوهش    45
جدول 3-2- تفسیر میزان همبستگی متغیرها بر مبنای مقدار ضریب همبستگی    52
جدول 4-1- توزیع فراوانی نمونه بر حسب جنسیت کارکنان    56
جدول 4-2- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سن کارکنان    57
جدول 4-3- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سابقه کاری کارکنان    58
جدول 4-4- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان تحصیلات کارکنان    59
جدول 4-5- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان آشنایی کارکنان با مبحث چابکی سازمانی    60
جدول 4-6- نتایج آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف برای متغیر فرایندهای داخلی    62
جدول 4-7- آمار توصیفی متغیر فرایندهای داخلی    63
جدول 4-8- نتایج آزمون t تک نمونه مربوط به متغیر فرایندهای داخلی    63
جدول 4-9- نتایج آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف برای متغیر رشد و یادگیری    65
جدول 4-10- آمار توصیفی متغیر رشد و یادگیری    65
جدول 4-11- نتایج آزمون t تک نمونه مربوط به متغیر رشد و یادگیری    65
جدول 4-12- نتایج آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف برای متغیر مالی - مشتری    67
جدول 4-13- آمار توصیفی متغیر مالی - مشتری    67
جدول 4-14- نتایج آزمون t تک نمونه مربوط به متغیر مالی - مشتری    67
جدول 4-15- نتایج آزمون همبستگی بین چابکی فرایندهای داخلی و چابکی سازمان    69
جدول 4-16- نتایج آزمون همبستگی بین چابکی در بعد رشد و یادگیری و چابکی سازمان    70
جدول 4-17- نتایج آزمون همبستگی بین چابکی فرایندهای داخلی و چابکی در بعد رشد و یادگیری    71
جدول 4-18- محاسبه وزن هر یک از سؤالات مربوط به بعد مالی – مشتری    73
جدول 5-1- خلاصه نتایج بدست آمده با استفاده از آزمون‌های آماری    78
فهرست شکل‌ها:
شکل 2-1- مدل مفهومی دستیابی به چابکی    17
شکل 2-2- چهار وجه کارت امتیازی متوازن    21
شکل 2-3- مدل ساده خلق ارزش در سازمان‌های عمومی و دولتی    25
شکل 2-4- ابعاد چابکی در بخش دولتی    27
شکل 3-1- مدل تحلیلی تحقیق    42
شکل 3-2- نتایج محاسبات مربوط به پایایی پرسشنامه با استفاده از نرمافزار SPSS     49
شکل 4-1- توزیع فراوانی نمونه بر حسب جنسیت کارکنان    57
شکل 4-2- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سن کارکنان    58
شکل 4-3- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سابقه کاری کارکنان    59
شکل 4-4- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان تحصیلات کارکنان    60
شکل 4-5- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان آشنایی کارکنان با مبحث چابکی سازمانی    61